Αν ασχολείσαι με τη ναυσιπλοΐα, είτε ως επαγγελματίας είτε ως χομπίστας με δικό σου σκάφος, έχεις σίγουρα ακούσει όρους όπως ναυτιλιακά χρώματα και υφαλοχρώματα. Ίσως όμως να έχεις αναρωτηθεί: ποια είναι η διαφορά ανάμεσα στα δύο; Πότε χρησιμοποιούνται και γιατί είναι τόσο σημαντικά; Σε αυτό το άρθρο θα τα ξεκαθαρίσουμε όλα, με απλό και κατανοητό τρόπο, ώστε να ξέρεις ακριβώς τι χρειάζεσαι για το δικό σου σκάφος.

Τι είναι τα ναυτιλιακά χρώματα;

Με τον γενικό όρο ναυτιλιακά χρώματα αναφερόμαστε σε όλα τα εξειδικευμένα χρώματα που χρησιμοποιούνται σε σκάφη, πλοία και γενικά σε κατασκευές που έρχονται σε επαφή με το θαλάσσιο περιβάλλον. Δεν πρόκειται για ένα μόνο προϊόν, αλλά για μια ολόκληρη κατηγορία βαφών με διαφορετικές χρήσεις και ιδιότητες. Ανάλογα με το σημείο του σκάφους που θέλεις να βάψεις (γέφυρα, κατάστρωμα, υφάλμυχα μέρη, εσωτερικοί χώροι κ.λπ.), υπάρχουν ειδικές φόρμουλες που ανταποκρίνονται στις αντίστοιχες απαιτήσεις.

Τα ναυτιλιακά χρώματα χωρίζονται σε υποκατηγορίες όπως:

  • Αστάρια πρόσφυσης (primers)
  • Ενδιάμεσες στρώσεις (intermediate coats)
  • Τελικές βαφές (topcoats)
  • Χρώματα κατά της διάβρωσης
  • Χρώματα υψηλής αντοχής σε UV ή θαλάσσιο αλάτι
  • Υφαλοχρώματα (που θα αναλύσουμε παρακάτω)

Άρα, τα υφαλοχρώματα είναι στην πραγματικότητα μια υποκατηγορία των ναυτιλιακών χρωμάτων, αλλά τόσο εξειδικευμένη και σημαντική, που αξίζει να την ξεχωρίσουμε.

Τι είναι τα υφαλοχρώματα;

Τα υφαλοχρώματα (antifouling paints) είναι ειδικές βαφές που εφαρμόζονται στο κάτω μέρος του σκάφους, δηλαδή στο τμήμα του κύτους που βρίσκεται μόνιμα κάτω από το νερό. Ο σκοπός τους είναι να αποτρέπουν την προσκόλληση οργανισμών όπως φύκια, όστρακα, μικροοργανισμοί και θαλάσσια βακτήρια στην επιφάνεια του σκάφους.

Αυτοί οι οργανισμοί όχι μόνο επηρεάζουν την εμφάνιση του σκάφους, αλλά προκαλούν και σοβαρά προβλήματα στην απόδοση και την ασφάλεια:

  • Μειώνουν την ταχύτητα
  • Αυξάνουν την κατανάλωση καυσίμου
  • Δημιουργούν μικροδιαβρώσεις
  • Επιβαρύνουν τη δομή του κύτους

Τα υφαλοχρώματα περιέχουν βιοκτόνα ή τεχνολογίες σιλικόνης και νανοσωματιδίων, που καθιστούν την επιφάνεια "αφιλόξενη" για αυτούς τους οργανισμούς.

Πού διαφέρουν;

Αν θέλεις να τα ξεχωρίσεις απλά, κράτα αυτό στο μυαλό σου:

  • Ναυτιλιακά χρώματα = γενική κατηγορία για όλες τις βαφές που αφορούν το σκάφος
  • Υφαλοχρώματα = εξειδικευμένα χρώματα που εφαρμόζονται στο κάτω μέρος για να αποτρέψουν θαλάσσια επικάθιση

Πότε χρειάζεσαι υφαλοχρώματα;

Αν το σκάφος σου μένει στο νερό για μεγάλο χρονικό διάστημα, τότε είναι απαραίτητο να εφαρμόσεις υφαλοχρώματα τουλάχιστον μία φορά τον χρόνο κάθε 1 - 2 έτη. Αντίθετα, αν ανεβάζεις το σκάφος σου στη στεριά μετά από κάθε χρήση, μπορείς να αποφύγεις την ετήσια συντήρηση με υφαλοχρώματα, αν και και πάλι η προστασία που παρέχουν είναι πολύτιμη.

Ειδικά για επαγγελματικά σκάφη, αλιευτικά ή ιστιοπλοϊκά με έντονη χρήση, η τακτική εφαρμογή υφαλοχρωμάτων είναι επένδυση – και όχι έξοδο.

Πώς εφαρμόζονται;

Η εφαρμογή των υφαλοχρωμάτων απαιτεί προσοχή και εμπειρία:

  1. Προετοιμασία επιφάνειας: καθαρισμός και τρίψιμο
  2. Αστάρωμα: εφαρμογή ειδικού ναυτιλιακού ασταριού για σωστή πρόσφυση
  3. Εφαρμογή υφαλοχρώματος: σε 1-2 στρώσεις, ανάλογα με τις προδιαγραφές
  4. Χρόνος στεγνώματος: πριν την καθέλκυση, να υπολογιστεί σωστά

Για καλύτερα αποτελέσματα, συστήνεται η εφαρμογή από επαγγελματία ή σε εξειδικευμένο συνεργείο.

Τι να προσέξεις στην επιλογή;

Δεν είναι όλα τα υφαλοχρώματα ίδια. Χρειάζεται να λάβεις υπόψη σου:

  • Τύπο σκάφους (ταχύπλοο, ιστιοπλοϊκό, φουσκωτό)
  • Υλικό κύτους (αλουμίνιο, γυαλί, ξύλο)
  • Χρήση (επαγγελματική ή αναψυχής)
  • Περιοχή πλόων (ανοιχτή θάλασσα, μαρίνα, λιμάνι)

Μερικά υφαλοχρώματα είναι αυτοκαθαριζόμενα (self-polishing), άλλα σκληρού τύπου και κάποια περιέχουν χαλκό ή άλλα δραστικά συστατικά.

Και τι γίνεται με τη νομοθεσία;

Πολλές χώρες, αλλά και η Ε.Ε., έχουν αυστηρούς περιορισμούς για τα βιοκτόνα που περιέχουν τα υφαλοχρώματα, λόγω της περιβαλλοντικής επιβάρυνσης. Η επιλογή πιστοποιημένων προϊόντων από υπεύθυνους κατασκευαστές είναι πλέον αναγκαιότητα – όχι μόνο για να προστατεύσεις το σκάφος σου, αλλά και το θαλάσσιο περιβάλλον.

Αν έπρεπε να κρατήσεις μόνο μία φράση απ’ αυτό το άρθρο, θα ήταν:
Όλα τα υφαλοχρώματα είναι ναυτιλιακά, αλλά όχι όλα τα ναυτιλιακά χρώματα είναι υφαλοχρώματα.

Μην παραβλέπεις τη σημασία τους. Η σωστή επιλογή και εφαρμογή υφαλοχρώματος δεν είναι απλώς θέμα εμφάνισης, αλλά προστασίας, απόδοσης και διάρκειας ζωής του σκάφους σου. Και αν έχεις αμφιβολίες για το τι χρειάζεται το σκάφος σου, είμαστε εδώ για να σε καθοδηγήσουμε.